Tuesday, June 8, 2010

Japanese Monster: Hannya

Hannya

Hannya (般若, âm Hán Việt là "Ban Nhược" hoặc "Bát Nhã") là một loại yêu quái trong quan niệm dân gian Nhật Bản. Hannya là đề tài thường xuất hiện trong kịch Nō và có một loại mặt nạ dành riêng cho nó gọi là "Hannya no men" (般若の面), mặt nạ Hannya. Mặt nạ Hannya được thể hiện là khuôn mặt quỷ nữ chứa chất đầy sự oán hận và ghen tuông. Mặt nạ Hannya được dùng nhiều trong các vở kịch Nō như Aoi no UeDōjōji.






Mặt nạ Hannya

Nguồn gốc tên gọi

Từ Hannya là cách đọc Hán-Nhật của hai chữ Hán 般若 mà nếu đọc theo âm Hán Việt là "Bát Nhã". Đây là thuật ngữ Phật giáo, nguyên thể tiếng Phạn là प्रज्ञा, prajñā, được dịch âm Hán là "Bát Nhã", được dịch nghĩa là "trí huệ". Trí huệ ở đây không có nghĩa là tri thức thế gian mà là sự hiểu biết rốt ráo về vạn vật, có được do sự giác ngộ. Tuy nhiên trong tiếng Nhật hiện đại, từ Hannya ít có quan hệ với nghĩa vốn có của nó mà thường dùng để chỉ về loại mặt nạ Hannya dùng trong kịch Nō và đôi khi còn được ám chỉ người đàn bà hay ghen tuông. Một thuyết cho rằng sở dĩ mặt nạ này được đặt theo tên của người đầu tiên làm ra nó, một vị tăng tên Hannya. Một thuyết khác cho rằng cái tên Hannya bắt nguồn từ cuốn tiểu thuyết Genji Monogatari của nữ sĩ Murasaki Shikibu. Phu nhân Aoi no Ue là chánh thất của Hikaru Genji, nhân vật chính của tác phẩm vì bị lòng ghen tuông của Rokujō Miyasundokoro, người tình đầu tiên của Genji làm cho khổ não. Phu nhân Aoi no Ue bị oan hồn sống của Rokujō ám ảnh nên đã mời các vị tăng vào trong cung, đọc "Bát Nhã tâm kinh" (Hannya Shingyō) để trừ tà. Cuối cùng, sau trận chiến kịch liệt giữa các vị sư và oan hồn, Rokujō đã buông xả ác tâm và đạt Phật tánh. Tuy nhiên trong vở kịch, Rokujō không bao giờ gỡ bỏ chiếc mặt nạ Hannya của mình, kể cả sau khi đã buông xả.


Shinja (Chân xà)

Trong số các loại mặt nạ quỷ nữ được gọi là Hannya trong kịch Nō, Shinja (Chân xà) là loại có nghiệp chướng nặng nề nhất và gần như đã biến thành rắn. Vì quá ghen tuông mà khuôn mặt hóa rắn,tóc tai rụng hết, miệng xẻ rộng đến mang tai, lưỡi thò ra ngoài, răng nanh dài ra. Tất cả các loại mặt quỷ nữ đều mọc sừng trên đầu.



Mặt nạ Hannya, tác phẩm Origami của Fuse Tomoko, được gấp từ một tờ giấy vuông không cắt dán

Warai Hannya

Warai Hannya (笑い般若) mang nghĩa là mặt Hannya cười, được xem là yêu quái xuất hiện trong tranh Ukiyo-e từ thời Edo. Trong "Hyaku Monogatari", tác phẩm tiêu biểu của họa sư Katsushika Hokusai có bức "Warai Hannya" vẽ người đàn bà đầu mọc sừng, nanh nhô ra ngoài, tay cầm đầu lâu trẻ em cười như điên dại. Trong tập tác phẩm "Kyōsai Manga" của họa sư Kawanabe Kyōsai vào cuối thời Edo cũng thấy có bức vẽ người đàn bà bị tà tâm ám ảnh và biến thành quỷ.



Warai Hannya, tranh của Katsushika Hokusai






Hannya, một đệ tử của Shinomori Aoshi trong Manga Rurōni Kenshin




Onikage, chủ soái của nhóm Ninja mặt quỷ Hannya trong game Tenchū

No comments:

Post a Comment