Chiba Shin-ichi (千葉 真一, đừng đọc thành Shi-nichi nha) là một nam diễn viên, ca sĩ kiêm đạo diễn điện ảnh và cũng là một Karateka người Nhật Bản. Ông ra đời ngày 22 tháng 1 năm Shōwa thứ 14 (1939) tại tỉnh Fukuoka. Tên thật của ông là Maeda Sadaho (前田 禎穂), được người phương Tây biết đến với cái tên JJ Sonny Chiba hay đơn giản là Sonny Chiba. Người Nhật gọi ông bằng cái tên thân mật là Chiba chan.


Sonny Chiba tại liên hoan phim Hawaii vào tháng 10 năm 2005

Chiba Shin-ichi là một trong những ngôi sao sáng đại diện cho nền điện ảnh Nhật Bản, được cả thế giới biết đến với cái tên Sonny Chiba qua những bộ phim võ thuật và thế giới ngầm vào thập niên 70 của thế kỷ 20. Ông là cao thủ tứ đẳng của phái Kyokushin Karate, nhị đẳng quyền pháp Thiếu Lâm. Ngoài ra ông còn tinh thông nhiều môn võ nghệ và thể thao khác như cưỡi ngựa, trượt tuyết. Chính vì vậy, ông đã chinh phục được khán giả bằng những màn trình diễn hành động táo bạo và rất thực. Chiba Shin-ichi được xem là ông tổ của diễn viên hành động Nhật Bản, là chủ tịch đầu tiên của JAC (Japan Action Club), cái nôi đào tạo nên nhiều diễn viên hành động gạo cội của Nhật Bản.

Lai lịch
Hướng đến Olympic

Chiba Shin-ichi ra đời trong một gia đình gồm hai con trai và ba con gái ở tỉnh Fukuoka. Cha ông là một quân nhân trong chiến đội phi hành thuộc lục quân ở phố Tachi Arai, còn mẹ ông xuất thân từ tỉnh Kumamoto và là vận động viên điền kinh thời còn đi học. Năm lên 4 tuổi, cha ông chuyển công tác sang thành phố Kisarazu tỉnh Chiba, từ đó gia đình ông chuyển sang ở thành phố Kimizu.

Khi lên trung học, giáo viên thể dục khuyên ông nên theo con đường thể dục dụng cụ nhưng rốt cuộc Chiba lại tham gia vào điền kinh, bóng chuyền và dã cầu. Chỉ khi bước chân vào trường cấp ba Kisarazu thì ông mới chuyên tâm vào thể dục dụng cụ, trong năm đầu ông đã đoạt giải nhì trong hội thi toàn quốc, đến năm thứ ba thì đoạt giải nhất trong đại hội toàn quốc. Mặt khác, thời còn là học sinh, Chiba cũng rất say mê những phim Cao Bồi Mỹ như Shane của Alan Ladd, High Noon của Gary Cooper.
Năm Shōwa thứ 32 (1957), Chiba nhập Đại học thể dục thể thao Nhật Bản với giấc mộng được tham dự Olympic nên đã trải qua những ngày tháng miệt mài luyện tập không ngừng nghỉ. Để có tiền chi trả học phí, Chiba còn làm thêm những nghề như phụ hồ (phụ xây) vốn lương cao nhưng nặng nhọc. Vì làm việc quá nặng nhọc nên đến cuối năm thứ hai Đại học thì mắc chứng đau lưng, chỉ cần ngừng tập một tuần cũng thấy rõ sự khác biệt với trước kia. Đương thời, Chiba bị bác sĩ "tuyên án" cấm vận động trong một năm. Con đường trở thành tuyển thủ Olympic lại càng khó khăn hơn.


Sonny Chiba trong phim Gekitotsu! Satsujinken năm 1974

Khi chàng trai trẻ Chiba bắt đầu tìm kiếm tương lai, trên đường trở về nhà thì tình cờ bắt gặp tấm poster tuyển khuôn mặt diễn viên mới lần thứ 6 của hãng phim Tōei tại ga Yoyogi thuộc quận Shibuya. Khi trở về nhà, Chiba bàn chuyện này với người bạn thân và được tán thành nên đến ra mắt Tōei. Đương thời, người xuất thân từ Đại học thể dục thể thao là rất hiếm nhưng Chiba đã lập thành tích đứng đầu, vượt qua 26 nghìn thí sinh khác đổ về ứng thí. Tuy nhiên, cha ông kịch liệt phản đối việc con trai tham gia vào làng giải trí và vì việc này mà đã từ con.

Diễn viên hành động

Năm Shōwa thứ 34 (1959), Chiba bỏ dở việc học Đại học để gia nhập hãng phim Tōei. Đồng thời kỳ có 14 nữ, 6 nam khác, trong đó các diễn viên nổi tiếng như Kameishi Seiichirō, Taichi Kiwako, Kayashima Narumi và Arai Shigeko.
Sau khi gia nhập hãng phim Tōei, Chiba trải qua 6 tháng nghiên cứu tại kịch đoàn Haiyūza, đến tháng 1 năm Shōwa thứ 35 (1960) thì xuất hiện lần đầu tiên trong bộ phim truyền hình "Mặt nạ bảy màu" (Nanairo Kamen) trong vai nhân vật chính Ran Kōtarō đời thứ hai. Sau đó, Chiba cũng tham gia diễn xuất trong bộ phim truyền hình "Sứ giả Allah". Sau lần debut này, Chiba đều không dựa vào các diễn viên đóng thế mà đều tự mình diễn trong những cảnh hành động, đấu võ. Lúc này Tōei mới bắt đầu tìm kiếm chất hành động của Chiba trong phim. Đây cũng là thời kỳ cha ông giải tỏa mối bất hòa với con trai mình.


Chiba trong vai Yagyū Jūbei, phim Yagyū Ichizoku no Inbō năm 1978

Năm 1961, Chiba tham gia vào bộ phim hình sự"Keishichō Monogatari Fuzai Aribai" về điều tra tội phạm, ngay sau đó liền tham gia vào bộ phim đầu tay của đạo diễn gạo cội Fukasaku Kinji. Cùng năm, ông còn tham gia vào loạt phim Tokusatsu "Uchū Kaisokusen" và những phim hành động khác có nhiều cảnh đấu võ, rượt đuổi. Năm 1962, sau khi tham gia vai chính trong các phim thể loại Suspense thì Chiba còn tham gia các vai phụ bên cạnh các diễn viên có tiếng đương thời như Takakura Ken, Tamba Tetsurō và Mita Yoshiko trong các bộ phim xã hội đen.

Năm 1966, Chiba tham gia đóng vai chính trong bộ phim hợp tác giữa Nhật và Đài Loan là "Kamikaze Yarō Maruhi no Kettō" (tên Hán là Bạch Nhật Chi Ngân Dực). Phim này được quay ở Đài Loan, trong phim có cảnh Chiba nhảy lên một chiếc may bay đang cất cánh và nhiều cảnh hành động gây cấn khác. Thời gian này, Chiba còn tham gia đóng nhiều phim khoa học giả tưởng như "Chiến tranh dưới đáy biển" (Kaitei Daisensō), các phim có đề tài tình báo, Yakuza, sĩ quan.
Năm 1968, Chiba tham gia vai chính trong loạt phim truyền hình "Key Hunter" và nhanh chóng chiếm được tình cảm của khán giả cả nước bằng những pha siêu hành động trước đây chưa từng thấy. Từ đó, làn sóng Chiba Shin-ichi nhanh chóng lan rộng, ông được dân chúng gọi bằng cái tên thân mật là Chiba chan và trở thành một Idol mang tính quốc dân. Vì được dân chúng yêu thích như vậy nên loạt phim này được phát sóng liên tục trong 5 năm với tỷ lệ xem trên 30%. Trong phim có những cảnh hành động nguy hiểm như nhảy từ trên mui xe lửa đang chạy xuống đánh nhau với đối thủ, lái xe xong xong với chiếc máy bay đang chạy và lao thẳng lên máy bay. Có lần Chiba cũng bị thương khi diễn những cảnh này.
Những phim do Chiba Shin-ichi đóng cũng được phát sóng bên ngoài Nhật Bản và thu hút được sự chú ý của nhiều người. Đương thời, Lý Tiểu Long (Bruce Lee) cũng rất hứng thú với hoạt động diễn xuất của Chiba và đã gửi đề nghị cộng diễn với Chiba, nhưng không may bất ngờ qua đời sớm nên điều này đã không trở thành hiện thực. Ngôi sao võ thuật Thành Long (Jackie Chan) thời chưa thành danh cũng từng mơ ước trở thành ngôi sao hành động như Chiba và chịu nhiều ảnh hưởng từ lối diễn hành động của Chiba. Thành Long là một fan to của Chiba Shin-ichi, khi đã nổi danh như một ngôi sao thì có tìm đến bộ phận quay phim của hãng Tōei ở Kyōto để bày tỏ kính ý đối với Chiba.


Chiba trong vai Yagyū Jūbei, phim Makai Tenshō năm 1981

Năm 1969, Chiba đóng vai chính trong bộ phim "Nihon Ansatsu Hiroku" (Nhật Bản ám sát bí lục), một bộ phim quy tụ hầu hết các ngôi sao màn bạc đương thời. Quay phim này, Chiba nhận được giải thưởng diễn xuất hay nhất và bản thân bộ phim cũng nhận được nhiều giải thưởng khác.
Năm 1970, vì bất mãn với thực lực không đủ của các bạn diễn và diễn viên đóng thế trong các cảnh quay hành động, đấu võ nên Chiba quyết tâm xây dựng một trường đào tạo hành động cho các diễn viên trẻ. Trường này có tên Japan Action Club (JAC), sau đổi thành Japan Action Enterprise và là nơi đào tạo nên rất nhiều diễn viên hành động có tiếng, trong đó có Haruta Jun-ichi, Ōba Kenji, Shihomi Etsuko, Sanada Hiroyuki, Kurosaki Hikaru,...


Chiba trong phim Kage no Gundan, 1980

Sonny Chiba

Năm 1973, bắt đầu với loạt phim "Body Guard Kiba", sau đó Chiba tham gia vào các loạt phim võ thuật, xã hội đen như "Gekitotsu! Satsujinken", "Chokugeki! Jigokuken", "Shōrinji Kempō", "Kenka Karate Kyokushinken", "Karate Baka Ichidai".... Qua những loạt phim này, Chiba nhanh chóng chiếm được tình cảm của người xem bằng những đòn đánh uy lực, đầy tính chân thật của võ thuật thực chiến.
Năm 1974, loạt phim "Gekitotsu! Satsujinken" ra đời đã hâm nóng lại làn sóng phim xã hội đen của hãng Tōei vốn đã nguội lạnh bấy lâu. Các công ty điện ảnh Mỹ, châu Âu, Úc và Canada cũng đổ xô mua bản quyền của loạt phim này để trình chiếu ở nước họ. Trong đó, New Line Cinema Mỹ quốc có nhận xét rằng đây là một tác phẩm tuyệt vời, phần hành động của Chiba còn hơn cả Lý Tiểu Long. Hãng này mua bản quyền của "Gekitotsu! Satsujinken" và đổi tên thành "The Street Fighter", đặt tên cho Chiba Shin-ichi là Sonny Chiba. Và cũng bắt đầu từ đó, cái tên Sonny Chiba được khắp nơi trên Thế giới biết đến.
Bộ phim này được trình chiếu ở 18 rạp chiếu khắp nơi ở vùng trung nam nước Mỹ từ tháng 11 năm 1974 và trở thành tác phẩm đại biểu của Sonny Chiba, liên tục chiếm vị trí Best 5 trong 3 tuần liền.Tạp chí tổng hợp uy tín nhất nước Mỹ là Variety cũng đăng tải chuyện này trong số báo ngày 18 tháng 12, cho rằng đây là bộ phim Nhật Bản đầu tiên gặt hái nhiều thành công tại Mỹ. Báo phân tích nguyên nhân thành công của phim là ở phần diễn xuất, khác với công phu (Kungfu) của Lý Tiểu Long mang nhiều tính nhảy múa, những cảnh đấu võ của Chiba mang đầy tính kỹ thuật và lực, rất gần với thực tế và việc lợi dụng những cảnh mang tính thể dụng dụng cụ cũng là một chất xúc tác để phần hành động mượt mà hơn.
Bộ phim "Chokugeki! Jigokuken" là sự kết hợp giữa Mafia và những màn trình diễn đầy tốc độ của Chiba trong vai một hậu duệ của Ninja, nó đã mang về cho hãng Tōei 4 tỷ 1700 vạn en trong năm 1974. Cùng năm, nó được xếp hạng 5 trong số những phim Nhật đạt doanh thu cao nhất. Phim này được công chiếu tại Mỹ với cái tên "The Executioner" và bán được hơn 10 vạn bản video từ năm 1999 đến nay.



Chiba trong vai Ōyama Masutatsu, phim Kenka Karate Kyokushinken, 1977

Nếu trước đây, khán giả Mỹ quốc có ấn tượng Lý Tiểu Long = Karate thì sau này lại có ấn tượng Sonny Chiba = Karate. Chiba đã gây ảnh hưởng đáng kể đối với một số diễn viên, đạo diễn Mỹ quốc và các nước phương Tây. Trong số những người hâm mộ Sonny Chiba cuồng nhiệt, có những người nổi tiếng như Samuel Leroy Jackson, Quentin Tarantino. Jackson lần đầu gặp Chiba đã đứng yên bất động, nài nỉ xin chữ ký. Quentin cũng đã áp dụng phong cách chiến đấu bạo liệt của Chiba vào trong bộ phim đình đám của ông là "Kill Bill". Trong phim còn có cảnh nhân vật chính đang xem "Gekitotsu! Satsujinken" trong rạp.
Khi nhận được nhiều khen ngợi từ hải ngoại, Chiba được giám đốc hãng Tōei là Okada Shigeru khuyên hãy tiến thân ra hải ngoại, nhưng lúc đó Chiba đã từ chối "bây giờ chưa phải lúc" và quyết định ở lại Nhật Bản đóng thêm nhiều phim và đào tạo thế hệ trẻ.

Đóng nhiều thể loại
Chiba Shin-ichi đã trở thành một ngôi sao hành động tiêu biểu của Nhật Bản, nhưng đến năm 1978 thì Chiba bắt đầu tiến sâu vào lãnh vực phim "kiếm hiệp" cổ trang (Jidaigeki) và để lại nhiều dấu ấn cho thể loại này. Trong phim "Yagyū Ichizoku no Inbō" có cảnh Chiba lao xuống từ bờ vực cao hơn 30m. Nhờ những cảnh hành động táo bạo như vậy mà Chiba nhận được giải nam diễn viên ưu tú của phim trong giải thưởng Academy Nhật Bản.
Những phim Jidaigeki mà Chiba từng đóng đều là những kiệt tác không thể nào quên trong lòng người dân Nhật Bản. Trong đó có thể kể đến "Chuyển sanh ma giới" (Makai Tenshō), "47 võ sĩ" (Akōjō Danzetsu), "Satomi Hakkenden", "Shōgun Iemitsu no Ranshin Gekitotsu"... Qua những bộ phim như "Yagyū Ichizoku no Inbō", "Makai Tenshō", "Yagyū Abaretabi", người xem đã quen với hình tượng Chiba trong vai kiếm khách Yagyū Jūbei một mắt. Đối với người xem, hễ nhắc đến Yagyū Jūbei là nhắc đến Sonny Chiba. Ngoài ra, Chiba còn gặt hái được nhiều thành công, để lại nhiều ấn tượng mạnh trong vai Ninja Hattori Hanzō qua loạt phim truyền hình "Kage no Gundan" (binh đoàn bóng tối). Do một thời gian dài đóng vai kiếm khách Yagyū Jūbei, Chiba phải che một mắt trái và vận dụng mắt phải quá nhiều dẫn đến mất thị lực và phải gắn tròng nhân tạo.
Năm 1979, trong bộ phim kỷ niệm 20 năm ngày vào làng giải trí là "Sengoku Jieitai" (đội tự vệ Chiến quốc), lần đầu tiên Chiba xuất hiện trong vai trò vừa là diễn viên chính vừa là đạo diễn. Trong phim có những góc quay táo bạo như treo lơ lửng từ trực thăng để quay đã khiến cả đoàn phải lo lắng, nhưng những cảnh này đã được đánh giá tốt và nhận được giải Blue Ribbon năm 1980.
Năm 1981, ông diễn vai chính trong bộ phim "Bōkensha Kamikaze". Khác với các vai diễn xã hội đen, kiếm khách hay Ninja vốn đã trở thành sở trường của Chiba, trong phim này Chiba vào vai một sinh viên Đại học sống không có mục đích, sau đó còn tham gia diễn xuất trong một số phim đề tài gia đình khác.

Tiến ra Thế giới
Năm 1980, Chiba Shin-ichi tham gia diễn xuất trong một bộ phim hợp tác giữa Anh-Mỹ là "Bushidō Blade", tuy nhiên vẫn chưa chính thức tiến ra hải ngoại khiến nhiều người nghĩ Chiba đã từ bỏ ý định này. Nhưng đến khoảng 1990 thì lại có nhiều đề cử diễn xuất từ các hãng phim Mỹ. Cùng thời điểm đó, tại Los Angeles cũng chiếu lại 14 bộ phim Karate của Chiba như "Gekitotsu! Satsujinken" và "Kozure Satsujinken".
Năm 1991, Chiba bán lại Japan Action Club cho Nikkō Edo Mura, sau đó tham gia bộ phim Mỹ "Aces: Iron Age III" và từ đó quyết định chuyển cứ điểm sang Los Angeles, bắt đầu hoạt động diễn xuất tại Mỹ quốc.
Năm 1998, Chiba tham gia đóng vai trùm cuối Hùng Bá trong bộ phim "Phong Vân Storm Riders Hùng Bá Thiên Hạ" do Hương Cảng sản xuất. Vai diễn này đã để lại nhiều ấn tượng trong lòng người xem và Chiba được đề cử giải nam diễn viên ưu tú trong Hương Cảng điện ảnh kim tượng tưởng lần thứ 18. Đến năm 2001, bộ phim được Đài Loan dựng lại thành phim truyền hình.
Năm 2003, Chiba tham gia một vai phụ trong bộ phim "Kill Bill" của đạo diễn Quentin Tarantino và được đề cử nam diễn viên phụ xuất sắc trong giải Saturn lần thứ 30.


Chiba trong phim Master of Thunder, 2006

Karate

Trước khi gia nhập hãng phim Tōei, Chiba được một người Hàn Quốc quen biết với Ōyama Masutatsu giới thiệu đến võ đường Ōyama (sau này là Kyokushin Kaikan) và trở thành môn nhân của võ đường này. Trong các bộ phim Karate, vai địch thủ của Chiba thường được giao cho Ishibashi Masashi, đây cũng là một tiền bối của Chiba trong phái Kyokushin Karate.
Sau khi gia nhập hãng phim, Chiba cũng không được đẳng danh dự mà vẫn phải thi lên đai lên đẳng như các môn sinh khác. Tháng 10 năm 1965, Chiba đoạt đai đen, đến tháng 2 năm 1977 vượt lên tam đẳng, đến tháng 1 năm 1984 thì đoạt tứ đẳng.
Tháng 4 năm 1977, tại Hawaii có tổ chức giải đấu Karate Full Contact (đánh không kiên cử) và Chiba cùng với Azuma Takashi, Nakamura Makoto là đại diện của đoàn Nhật Bản thi đấu với đoàn Hawaii. Đối thủ của Chiba là Greg Kauffman, võ sĩ vô địch Karate dãi bờ biển phía Đông nước Mỹ. Trong trận này Chiba đã tích cực tấn công với những đòn đá xoay sở trường, kết quả là thắng KO ở hiệp hai bằng nhị đoạn cước.
Đại sư Ōyama Masutatsu cũng có kể về việc này trong cuốn "Waga Karate Kakumei" (cuộc cách mạng Karate của tôi) rằng: "tôi nghe nói những phim Karate của Chiba Shin-ichi rất thịnh hành tại Mỹ, và giới chuyên môn nhận xét rằng Karate của Chiba chính là Karate thật. Điều này là đương nhiên, và cậu ấy đã thể hiện thực lực của mình trong trận đấu này thật tuyệt vời".


Những phim chủ yếu

1961

Tham khảo

http://ja.wikipedia.org/wiki/JJ%E3%8...87.BA.E6.BC.94